Sopoccy artyści w zapisie socjologicznym Zofii Rydet

Zofia Rydet (1911-1997) jest niezaprzeczalnie ikoną polskiej fotografii. Swoje miejsce zawdzięcza wyjątkowemu projektowi – Zapisowi socjologicznemu (1978-1990), nad którym pracę rozpoczęła w wieku 67 lat. Na przestrzeni kilkunastu lat wykonała około trzydziestu tysięcy czarno-białych fotografii – głównie portretów ludzi na tle wnętrz ich domów. Pierwotnie założeniem artystki było ukazanie postaci człowieka na równi z pozostałymi elementami wystroju. Wkrótce jednak to człowiek na tych fotografiach zaczął odgrywać rolę pierwszoplanową. Zdjęcia do Zapisu powstały w większości na obszarach wiejskich – na Podhalu, Górnym Śląsku, Suwalszczyźnie, Rzeszowszczyźnie. Z czasem projekt rozrósł się na inne rejony Polski, w tym także na miasta – między innymi Łódź, Kielce, Gliwice, Szczecin, Gdańsk, Gdynię, Sopot. Miejska część Zapisu socjologicznego to prawie wyłącznie portrety artystów oraz ludzi kultury. Fotografuje ich na tle mieszkań czy pracowni. Nie inaczej jest z bohaterami zdjęć prezentowanych na obecnej wystawie. Są to ludzie sztuki mieszkający w Sopocie, w większości związani z Państwową Wyższą Szkołą Sztuk Plastycznych w Gdańsku (obecną ASP).

Zofia Rydet przyjeżdża do Trójmiasta kilkukrotnie. W roku 1980 przy okazji wizyty w Gdańsku odwiedza słynną Willę Bergera przy ul. Obrońców Westerplatte 24, dawną siedzibę Państwowego Instytutu Sztuk Plastycznych w Gdańsku z siedzibą w Sopocie. Fotografuje wówczas artystę malarza Adama Harasa, późniejszego profesora gdańskiej ASP.

Podczas kolejnej wizyty w roku 1982, portretuje po raz pierwszy artystę malarza Kiejstuta Bereźnickiego, już wtedy cieszącego się sławą i uznaniem profesora gdańskiej uczelni. Pojawia się także z wizytą w mieszkaniu przy ul. Chopina 37 u wyjątkowej osoby o duszy artystki – dr Jadwigi Titz-Kosko, dyrektor Szpitala Reumatologicznego w Sopocie, założycielki domu opieki społecznej „Za Falochronem” w Gdyni. Dom opieki oczywiście staje się głównym celem wizyty Rydet na Wybrzeżu. Wykonuje tam ona serię portretów pensjonariuszy.

Kolejna wizyta artystki przypada na rok 1983. To właśnie wówczas powstaje większość prezentowanej tu sopockiej części Zapisu socjologicznego. Razem z Leszkiem J. Pękalskim i Pawłem Borkowskim z Polskiego Związku Artystów Fotografików odwiedzają między innymi prof. Józefę Wnukową, prof. Hannę Żuławską, prof. Alfreda Wiśniewskiego, prof. Adama Smolanę, aktorkę Kirę Pepłowską, artystę malarza Eugeniusza Dzierżenckiego i ponownie prof. Kiejstuta Bereźnickiego.

W roku 1989 Andrzej Różycki zrealizował film pt. Nieskończoność dalekich dróg. Podsłuchana i podpatrzona Zofia Rydet A.D. 1989 – prezentowany na wystawie.

Artystka umiera 24 sierpnia 1997 r. w Gliwicach.

Zofia Rydet była wielokrotnie nagradzana i wyróżniana, między innymi tytułami AFIAP i EFIAP oraz Nagrodą im. Witolda Romera. Jej prace znajdują się w najważniejszych zbiorach polskich i zagranicznych, w tym w Muzeum Narodowym we Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi,
Muzeum Śląskim w Katowicach, Muzeum Fotografii w Krakowie, a także w Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Centre Georges Pompidou w Paryżu, Museum of Modern Art w Kioto i National Museum of Photography, Film and Television w Bradford.

Większość dorobku artystycznego Zofii Rydet znajduje się w depozycie Fundacji im. Zofii Rydet.