Zielnik protestu kobiet

Projekt Evy Yarrov składa się z portretów i historii uczestniczek pokojowych działań, które narodziły się spontanicznie w sierpniu 2020 roku jako reakcja na sfałszowane wybory prezydenckie i przejawy bezprecedensowej przemocy ze strony oficjalnych władz Białorusi. Jedynymi z głównych symboli wizualnych tych działań były białe ubrania i kwiaty wskazujące na pozycję kobiet; nie miały one broni, a jedynie tęskniły za pokojem i sprawiedliwością. Był to czas pełen nadziei na szybkie zmiany na lepsze.

Niespełna rok później władze podjęły zakrojone na szeroką skalę metodyczne represje wobec przeciwników. Wszczęto tysiące spraw karnych, zamknięto niemal wszystkie niezależne media i organizacje pozarządowe, a przeciwnicy samozwańczego prezydenta zostali zmuszeni do ucieczki z kraju. Symbole protestów (biało-czerwona flaga i historyczne godło Białorusi) zostały uznane za ekstremistyczne, a ludzie ryzykowali swoją wolność ze względu na zdjęcia zrobionych niegdyś podczas marszów, a następnie umieszczone w sieciach społecznościowych i w mediach, ponieważ policja skrzętnie tropiła uczestników protestów wykorzystując technologię rozpoznawania twarzy opartą na sztucznej inteligencji.

Klasyczny fotoreportaż stał się na Białorusi przestępstwem, a ja musiałam znaleźć nowe metody wizualne, by opowiedzieć o wydarzeniach rozgrywających się w moim kraju. Zamieniłam pokój dziecięcy w studio fotograficzne i zaczęłam robić „zdjęcia policyjne” uczestników mojego projektu. Po wydrukowaniu zdjęć zaproponowałam kobietom, aby jako dodatek do swoich portretów użyły suszonych kwiatów: mogły wybrać zarówno rodzaj rośliny, jak i zakres, w jakim chciałyby pozostawić swoje twarze widoczne, a tym samym rozpoznawalne – w zależności od tego, jak bardzo obawiały się ewentualnego aresztowania za wyrażenie swojej postawy obywatelskiej w czasie naszego spotkania. W ten sposób transformacja stała się jedną z kluczowych idei projektu: przez kilka miesięcy pokojowej konfrontacji zmieniały się nie tylko pory roku i rodzaje kwiatów, które trzymali w rękach protestujący, ale także sami manifestanci. Ktoś trafił do więzienia, inni musieli uciekać z kraju lub zastanowić się na nowo nad samym pojęciem strachu i bezpieczeństwa.

Kurator: Paweł Klein