Studia duszy. Współczesna fotografia litewska

Soul Studies. Nowa litewska fotografia to wystawa o „duszy” jako doświadczeniu metafizycznym oraz kulturowej podstawie przynależności i tożsamości. Ekspozycja składa się z prac współczesnych wybitnych fotografów litewskich Dovile Dagiene i Gintarasa Česonisa oraz prezentacji najpiękniejszych książek fotograficznych ostatniej dekady wydanych przez NoRoutine Books i Kaunas Photo Gallery. W dwóch salach Art Inkubatora pokazane zostaną cykle fotografii czarno-białych. Pierwszy z nich – Tu wtedy, tam teraz (Cia tada, ten dabar) autorstwa Dovile Dagiene – powstał w latach 2018-2019 i koncentruje się na koncepcji czasu oraz próbie jego zatrzymania. Zdjęcia przedstawiające ruch Słońca, Księżyca oraz planet łączą czas kosmiczny liczony w miliardach lat świetlnych z czasem Układu Słonecznego i – wreszcie – czasem ziemskim, czasem fotografii Dagiene. Sekundy i ułamki sekund potrzebne do naświetlenia negatywu, osiem minut, których potrzebuje światło słoneczne, by dotrzeć do Ziemi, zderzone są z abstrakcyjnymi jednostkami czasu kosmicznego. Z kolei zdjęcia Gintarasa Česonisa, znanego fotografa modernistycznej architektury Kowna, tym razem dotyczą natury, przedstawiają bliskie abstrakcji formy, w jakie układają się korzenie drzew. Podobnie jak fotografie Dagiene, zdjęcia Česonisa unikają prostej typologii, zbliżając się do formatu otwartego na interpretację eseju, studium, w którym łączą się forma i wrażliwość, czułość, a także otwartość na – trudno oprzeć się temu słowu – metafizykę. Dagiene i Česonisa łączy nie tylko mistrzowskie opanowanie warsztatu fotografii analogowej, lecz także inklinacja do sztuki konceptualnej, egzystencjalnej i na swój sposób posthumanistycznej. To ważna cecha wyróżniająca współczesną fotografię litewską. Częścią wystawy będzie ekspozycja książek, z których litewska fotografia znana jest na całym świecie. Przy czym pokaz w Sopocie skoncentrowany będzie na produkcji self-publishingowej NoRoutine Books – wydawnictwa założonego w 2014 i prowadzonego w Wilnie przez Vilmę Samulionyte i Gytisa Skudžinskasa. Na wystawie znajdą się autorskie, niskonakładowe książki i obiekty specjalnie wybrane przez NoRoutine, wydane zawsze w nakładzie 99 egzemplarzy, a więc będące z definicji kolekcjonerskim rarytasem. Wśród rzadkich publikacji wydawnictwa nastawionego na eksperyment formalny są m.in. książki Gabriele Gervickaite, Madary Gritāne, Ričardasa Šileiki, Algisa Griškevičiusa, Aureliji Maknytė i innych.